جمهوری اسلامی و ولایت فقیه دو مفهومی است که حضرت امام خمینی(ره) سال ها پیش از اینکه نظام جمهوری اسلامی شکل بگیرد آن دو را تئوریزه کرده بودند.
به گزارش "تابناک" در واقع در روز دوازدهم بهمن که حضرت امام(ره) وارد ایران شدند و تا پیش از اینکه جمهوری اسلامی و رفراندوم آن در سال بعد یعنی سال 1358 برگزار شود، این محتوا یعنی اسلامیت و ولایی بودن نظام جدید مشخص و مبرهن بود. با کمی اندیشیدن در سیره امام مشاهده می شود که ایشان دو هدف عمده از طرح چنین حکومتی مد نظر داشته که مکرر در ابتدای انقلاب به آن اشاره داشته اند: یکی اسلامی بودن نظام و تداوم آن در ادامه حکومت پیامبر اعظم(ص) و ائمه اطهار(ع) با شاخصه های مردم سالارانه از جنبه نظری و دوم ایجاد حکومتی مبتنی بر ولایت فقیه برای مقابله با شکل گیری دیکتاتوری اشخاص در حوزه عملی.
حضرت امام(ره) آنجا که ولایت فقیه را شاخص اسلامیت نظام می دانند و مخالفت با کلیت آن را مخالفت با خود اسلام می دانند و این گونه می فرمایند:
« قضيه ولايت فقيه يك چيزى نيست كه مجلس خبرگان ايجاد كرده باشد. ولايت فقيه يك چيزى است كه خداى تبارك و تعالى درست كرده است. همان ولايت رسول اللَّه هست. و اينها از ولايت رسول اللَّه هم مىترسند! شما بدانيد كه اگر امام زمان ـ سلام اللَّه عليه ـ حالا بيايد، باز اين قلمها مخالفاند با او. و آنها هم بدانند كه قلم هاى آنها نمىتواند مسير ملت ما را منحرف كند. آنها بايد بفهمند اينكه ملت ما بيدار شده است، و مسائلى كه شما طرح مىكنيد ملت مىفهمد، متوجه مىشود، دست و پا نزنيد! خودتان را به ملت ملحق كنيد. بياييد در آغوش ملت. قلم هاى شما از تفنگ هاى آن دمكرات ها به اسلام بيشتر ضرر دارد. نطق هاى شما به اسلام ضررش بيشتر از آن توپ هايى است كه آنها به جوانان ما مىبندند و تفنگ هايى كه آنها مىبندند؛ ضررش به اسلام بيشتر است، براى اينكه آنجا دشمن معلوم است، و شما به صورت هاى مخفى به ميدان مىآييد.»
یا در جای دیگری اینگونه می فرمایند:
« نگوييد ما ولايت فقيه را قبول داريم، لكن با ولايت فقيه اسلام تباه مىشود! اين معنايش تكذيب ائمه است؛ تكذيب اسلام است و شما مْن حَيثُ لَا يَشْعُر «1» اين حرف را مىزنيد. بياييد دنبال ملت كه همه با هم به جمهورى اسلامى رأى دادهاند و در مقابل آنها يك عده، يك عده بسيار معدود، يك از صد، يك و نيم از صد، با اينكه همه قواى خودشان را جمع كردند رأى خلاف دادند. شما تبعيت بكنيد از اكثريت قريب به اتفاق ملت، تبعيت بكنيد از اسلام، تبعيت بكنيد از قرآن كريم، تبعيت بكنيد از پيغمبر اسلام، مخالفت نكنيد اين قدر.»
علاوه بر مطالب مذکور در بسیاری فرصت های دیگر حضرت امام(ره) مشابه چنین مطالبی را به کرات فرموده اند و مراد خویش از ولایت فقیه را اسلامیت نظام دانسته اند.
با این وجود مطلب دیگری که عموما درباره هدف امام(ره) از تاسیس حکومت مبتنی بر ولایت فقیه کمتر بدان توجه می شود ایجاد حکومت ولایت فقیه برای مبارزه با دیکتاتوری احتمالی اشخاص در درون نظام اسلامی است.
ایشان می فرمایند:
شان نزول ولی فقیه مبارزه با ایجاد دیکتاتوری در کشور است.
ایشان در جایی این گونه در این باره اظهار داشته اند که:
« به همه قواى انتظامى، اطمينان مىدهم كه امر دولت اسلامى، اگر با نظارت فقيه و ولايت فقيه باشد، آسيبى بر اين مملكت نخواهد وارد شد. گويندگان و نويسندگان نترسند از حكومت اسلامى، و نترسند از ولايت فقيه. ولايت فقيه آن طور كه اسلام مقرر فرموده است و ائمه ما نصب فرمودهاند به كسى صدمه وارد نمىكند؛ ديكتاتورى به وجود نمىآورد، كارى كه بر خلاف مصالح مملكت است انجام نمىدهد، كارهايى كه بخواهد دولت يا رئيس جمهور يا كس ديگرى بر خلاف مسير ملت و بر خلاف مصالح كشور انجام دهد، فقيه كنترل مىكند، جلوگيرى مىكند.»
حتی امام(ره) فراتر می رود و خطاب به آنانی که می گویند ولایت فقیه حکومت دیکتاتوری است می فرماید:
« چگونه ممکن است که ولایت فقیه که خود وظیفه مقابله با ایجاد دیکتاتوری در کشور را دارد می تواند خودش دیکتاتور شود؟ ولايت فقيه، ولايت بر امور است كه نگذارد اين امور از مجارى خودش بيرون برود. نظارت كند بر مجلس، بر رئيس جمهور، كه مبادا يك پاى خطايى بردارد. نظارت كند بر نخست وزير كه مبادا يك كار خطايى بكند. نظارت كند بر همه دستگاهها، بر ارتش، كه مبادا يك كار خلافى بكند. جلو ديكتاتورى را ما مىخواهيم بگيريم، نمىخواهيم ديكتاتورى باشد، مىخواهيم ضد ديكتاتورى باشد. ولايت فقيه، ضد ديكتاتورى است؛ نه ديكتاتورى. چرا اين قدر به دست و پا افتادهايد و همهتان خودتان را پريشان مىكنيد بيخود؟ هر چه هم پريشان بشويد و هر چه هم بنويسيد، كارى از شما نمىآيد.»
ایشان کسانی را که تصور دیکتاتوری را از ولایت فقه دارند، مخاطب قرار می دهند که نتوانسته اند اسلام و ولایت فقیه را بشناسند چرا که بر اساس اسلام اگر ولی فقیه به سمت دیکتاتوری حرکت کند دیگر ولایتی ندارد.
ایشان می فرمایند:
« همين مسائل كه حالا مثلًا طرح مىكنند كه بايد ولايت فقيه مثلًا نباشد اين ديكتاتورى است، و حال آنكه اگر يك فقيهى در يك مورد ديكتاتورى بكند، از ولايت مىافتد پيش اسلام. اسلام هر فقيهى را كه ولىّ نمىكند، آن كه علم دارد؛ عمل دارد؛ مَشْى او مَشْى اسلام است، سياستش سياست اسلام است، آن را براى اين است كه يك آدمى كه تمام عمرش را در اسلام گذرانده و در مسائل اسلامى گذرانده و آدم مُعوجى نيست و صحيح است اين نظارت داشته باشد به اين امرها، نگذارد كه هر كس هر كارى دلش مىخواهد بكند. اينها گاهى وقتها با همين صورتسازى كه مثلًا مىخواهند چه بشود و به ديكتاتورى مىرسد و ديكتاتورى عمّامه و عصا و نمىدانم از اين حرفهايى كه تزريق كردهاند به آنها و ديكته كردهاند و اينها هم همان را پس مىدهند. مثل بچهها كه يك چيزى را دهنشان مىگذارند پس مىدهند، اينها هم از آن قبيل هستند. شما از اين به بعد ان شاء اللَّه وقتى كه دانشگاه ها باز بشود، مبتلاى به اين مسائل هستيد و بايد با هوشمندى و با مطالعه و با مشورت بين خودتان افرادى را كه مىبينيد يا به اسم آزادى و نمىدانم اين حرفها، كه مىخواهند يك آزادى خاصى در كار باشد، دلبخواهى در كار باشد، نه آزادى مطلق، يا به اسم دمكراسى و امثال ذلك، الفاظ جالبى كه در هيچ جاى دنيا معنايش پيدا نشده تا حالا، هر كس براى خودش يك معنايى مىكند، به اين طور چيزها گرفتار هستيد كه اينها مىخواهند عمل بكنند.»
بر این اساس به نظر می رسد در آغازین روز گرامی داشت دهه فجر، یعنی روز ورود بنیانگذار انقلاب اسلامی به کشور، آنچه بیش از همه جا دارد که به آن پرداخته شود تلقی و نگاه امام به مفهوم ولایت فقیه و هدف ایشان از ترسیم آن در عرصه حکمرانی است. چه آنکه در سالیان اخیر در نشریات مختلف و اخیرا در تجمعات مختلف، برخی بدون اینکه از ماهیت اصلی ولایت فقیه اطلاع حاصل کنند سخنانی بی پایه بر زبان جاری می کنند در حالی که به فرموده امام خمینی(ره) ولایت فقیه می خواهد نظارت کند که کسی تخلف نکند، دیکتاتوری ایجاد نکند و قس علی هذا.
به نظر می رسد در شرایط کنونی هم این ولی فقیه است که در مقابل تخلفات و بی قانونی ها ـ چه تخلف آنهایی که در قدرت اند و چه آنهایی که بیرون از قدرت اند ـ ایستاده است و لازم است همچنان که در نظر حضرت امام ولی فقیه در حکومت اسلامی حلال مشکلات است در حال حاضر نیز گروه های مختلف برای حل مشکلات و تنش ها رو به سوی ولی فقیه زمان خود داشته باشند./تابناک
